Zdarzają się sytuacje w sądach bądź podczas przesłuchań na policji, w trakcie których konieczna jest obecność tłumacza. Dzieje się tak wówczas, gdy osoba zatrzymana lub oskarżona nie posługuje się językiem polskim. W momencie, gdy ważą się jej losy, obie strony muszą komunikować się między sobą w sposób jasny i zrozumiały. Jak wyglądają przepisy odnośnie obecności tłumacza w sądzie czy na policji oraz czy musi to być tłumacz przysięgły?
Obcokrajowiec na przesłuchaniu lub rozprawie
Otwarte granice oraz liberalizacja przepisów odnośnie przekraczania granic innych państw sprawiają, że podróżowanie po całym świecie lub mieszkanie w innym kraju niż rodzimy są na porządku dziennym. Nie zawsze jednak, przebywając w danym państwie, znamy jego język ojczysty. Z reguły nie jest to wielka trudność, gdy jesteśmy na wakacjach bądź w otoczeniu społeczności, która posługuje się naszym ojczystym językiem. Zdarzają się jednak sytuacje wymagające pomocy tłumacza. Doskonałym przykładem są okoliczności, w których obcokrajowiec w obcym państwie zostanie oskarżony o popełnienie przestępstwa.
Tłumacz zwykły czy przysięgły?
Podczas przesłuchania na policji bądź rozprawy sądowej ważą się losy osoby oskarżonej. Dlatego też nie można dopuścić do sytuacji, gdy jej zeznania mogą zostać źle zrozumiane lub osoba oskarżona nie będzie w pełni rozumiała przekazywanych treści. Zgodnie z przepisami prawa, sądy lub policja mogą powołać dowolnego tłumacza w danej parze językowej w celach administracyjnych, przesłuchań, czy tłumaczeń dokumentów. Oznacza to, że tłumacz może być tłumaczem zwykłym, a nie obligatoryjnie przysięgłym.
Zgodnie z przepisami prawa sądowego istnieje możliwość, by tłumaczem obecnym w sądzie był tłumacz, który zgodnie z Ustawą o zawodzie tłumacza przysięgłego nie jest tłumaczem przysięgłym. Wówczas stosuje się wobec takiej osoby przepisy o biegłych.
Czy tłumacz przysięgły może odmówić wezwania?
Istnieją także konkretne przepisy odnoszące się do sytuacji, w której wezwany tłumacz przysięgły mógłby odmówić wykonania tłumaczenia w sądzie. Zgodnie z art. 15 Ustawy o zawodzie tłumacza, tłumacz przysięgły może nie zgodzić się na żądanie policji, sądu lub prokuratury wyłącznie wówczas, gdy zachodzą bardzo ważne okoliczności. Powód musi być dobrze uzasadniony. Wśród nich wymienia się m.in. zły stan zdrowia tłumacza czy choroba, które muszą być potwierdzone zwolnieniem lekarskim, urlop bądź ważne zdarzenia losowe (np. śmierć lub choroba członka rodziny czy pogrzeb).
